Projektovanje zelenih površina

Predmetna lokacija se nalazi u centru Šabca na Trgu Šabačkih žrtava. Na udaljenosti oko 600m od predmetne lokacije protiče reka Sava. Platnom detaljnije regulacije “Trg Šabačkih žrtava” su definissani uslovi za izgradnju objekata u javnoj funkciji i kompletno parterno uređenje trga.

Planirani zelenilo prati parterno rešenje i zasniva se na pojedinačnoj sadnji dvorednih stabala u sadnim jamama koje su van AB ploče planirane garaže. Nad garažom planirana je sadnja u zidanim žardinjerama,  čije se odvodnjavanje vrši preko slivnika unutar žardinjere i dalje olučnim vertikalama kroz garažu. Ovim projektom je planirana ugradnja potrebnih slojeva od zaštite hdroizolacije na gore, što je prezentovano u tekstualnom i grafčkom delu projekta.

Debljina hranjivog supstrata u žardinjerama diktirao je izbor kategorija zelenila, tako da je on sveden na zimzeleno i četinarsko šiblje, ukrasne i gorostasne trave, perene i sezonsko cveće. Izborom vrsta težilo se ka smeni cvetanja i listanja kako u sezoni tako i van nje, kako bi se postigla jedna dinamična slika.

Gradski park u Donjem Milanovcu se nalazi na samoj obali Dunava. Površina od 1,9 ha je praktično podeljena na dva dela iako predstavlja celinu. Park je celina, jer ga sa jedne strane ograđuje glavna pešačka zona, a sa ostalih okružuje Dunav. Centarlni deo zauzima parking.

U levom delu parka je formiran arboretum sa autohtonim vrstama. Radi se pre svega o drveću. Među primercima raznih stena zastupljenih u NP su na jednom mestu grupisane i manje biljke (perene). Gradi se ceo vodeni sistem kao eksplicitan primer vrela, vodotoka, manjeg vodopada, jezera i ponornice. Ova oblast je zasađena biljnim vrstama koje rastu u vlažnim predelima. Osim toga, pojedinačni primerci su označeni su na samoj stazi koja prolazi kroz arboretum – velike pravilne kamene ploče su kao strele usmerene ka određenim biljkama, a njihov domaći i naučni naziv je uklesan na gornjoj površini. Ostatak parka se prostire bliže zgradi MZ. Staze koje idu pravo ka reci prolaze pored restorana „Poreč“, pored policije i pored parcele za buduću zgradu Opštine.

Centralno mesto zauzima velika fontana. Sastoji se iz dva bazena različite visine. Predstavlja stilizovanu situaciju ovog područja Dunava. Korito reke je neprestano ispunjeno vodom, ali voda u jednom trenutku počinje da ispunjava i više delove ovog bazena – podiže se i plavi ostrva, obalu i naselja. U trenutku kada dostiže gornju kotu brane, izliva se kao vodopad u donji bazen. Sve dosad nabrojano je bilo deo središnjeg prostora koji je predviđen za šetnju, miran odmor, uživanje u pogledu na reku, posmatranje fontane ili jednostavno sedenje u hladu dekoratovnog drveta. Deo parka namenjen za ozbiljnije aktivnosti se nalazi u trouglu između nove građevinske parcele, postojećeg uličnog parkinga i Dunava. Ovde će najviše da borave mladi.

Oni najmlađi će biti ne dečijem igralištu. Napravljeno je jedno duguljasto brdo (u osnovi ima oblik ribe) na koje će deca moći da se pentraju i skaču, suljaju, kotrljaju ili sankaju. Pored njega je veliki peščanik. Odmah pored se nalazi i jedan plato sa savremenim spravama za aerobni fintes. Ovde će da vežbaju omladinci i oni koji se tako osećaju. Površinu za sedenje ili leškarenje predstavlja jedna kružna drvena platforma.

Na samom kraju parka pored reke se prostire duguljasta zelena površina. Zamišljeno je da se ovaj deo koristi kao trim staza. Ovde mogu da treniraju nešto stariji posetioci parka. Duž staze je postavljeno 10 stanica sa spravama i tablama na kojima je opis vežbe koja se na konkretnoj stanici radi. Osim arboretuma sa auhtotonim vrstama i u ostatku parka se sadi mnogo zanimljivih dekorativnih vrsta drveća – toliko da park može da se nazove botaničkom baštom.

Tematski etno park tradicionalnog graditeljstva Južne Srbije na Vlasinskom jezeru, KP br. 9808/2 KO Vlasina Rid, Opština Surdulica

Vlasinsko jezero leži na visoravni, čija je nadmorska visina 1260 m, u podnožju planinskih visova Čemernika, Vardenika i Strešera koji se blago spuštaju do obala jezera. Jedan deo Vlasinskog platoa je pošumljen, dok su drugi deo pašnjaci. Jezero je oko 10 km dugačko i 3 km široko i drugo je po veličini u Srbiji. Nalazi se na najvećoj nadmorskoj visini u Srbiji, na 1 211 m.
Tematski etno park tradicionalnog graditeljstva Južne Srbije na Vlasinskom jezeru,
K.O. Vlasina Rid, Opština Surdulica.

1. Prvom fazom je obuhvaćeno zelenilo centralnog trga i parking prostora, zelenilo blokova B1, B2, B3, i B4 sa komercijalnim sadržajima i apartmanima, i površine od saobraćajnica do granice kompleksa.
2. Drugom fazom je obuhvaćeno zelenilo Individualnih objekata – gradskih kuća (vila).
   Stvaranje privatnosti i ograđivanje svake pojedinačne kuće je vršeno živom ogradom. Površine uz ulaze su ozelenjene dekorativnim zasadima cveća i šiblja, sa travnjakom. Planirano je da svaka kuća ima po jedno stablo autohtone sorte voća. Izbor biljnih vrsta za svaku vilu je različit, kako prostor ne bi postao jednoličan. Što se tiče drveća, planiraju se zasadi drvoreda, visokih lišćara, pored njega, visoki četinari.
3. Trećom fazom je obuhvaćeno zelenilo oko crkve. Pri izboru vrsta i njihovom prostornom rasporedu je vođeno računa da se ne zaklanjaju vizure na crkvu. Uz vile je planirana sadnja žive ograde. Uz ulaz je planirana sadnja cvetno dekorativnih vrsta i niskih četinara. Centralno mesto na travnjaku zauzima visoko lišćarsko stablo, lipe ili hrasta, sa simbolikom “Zapisa” koje je ranije postojalo u svakom mestu.
   Veća površina je pod travnjakom sa manjim grupacijam četinara, poput omorike, ariša. jele.
4. Četvrtom fazom je obuhvaćena zelena površina ispred hotela “Tvrđava”.
   Osnovna ideja za ozelenjavanje je bila imitacija vodene površine, odnosno “suvog” rečnog korita, što je postignuto kombinacijom biljaka, šljunka, komada stena i plavog stakla.
5. Petom fazom su obuhvaćene zelene površine uz Garni hotel, multifunkcionalne dvorane i amfiteatra. Površine uz ulaze su ozelenjene dekorativnim cvetnim zasadima sezonskog cveća, perena i šiblja u kombinaciji sa niskim četinarima. Pojedinačno su planirani visoki lišćari i manje grupacije četinarskog drveća.

U oblikovanju spoljašnjeg uređenja, po želji autora, preovladavaju kružne forme i behaton kao materijal.

Površina dvorišta je 5.692,5 m², od čega je 1.244,2 m² popločano, i ima 4.458,2 m² zelenih površina. Popločanje staza i platoa je od behatona na podlozi od šljunka da bi površine bile ocedite.

Sva kišnica se sa popločanih površina vodi ka zelenim površina.
Kao gumirana podloga za delove dečijeg igrališta odabrane su gumene ploše koje se polažu na šljunak, te je ta površina ocedna, a sam slog ploča će biti uklopljen sa slogom behatona.

Dečija igra je organizovana na krušnim platoima, prema starosnim grupama.
U sklopu objekta se nalaze terase, koje se u nivou terena i koje nisu ograđene, te predstavljaju deo slobodne površine predviđene za igru dece.

Pored svakog platoa, nalazi se i travnato igralište, površine prema normativima. Predviđena oprema je prema starosnim grupama.

Pri izboru opreme vodilo se računa da omogućava igru većem broju dece istovremeno i da bude prilagođena odgovarajućem uzrastu.
Za vrtićku grupu predviđena je mrežasta penjalica i velika ljuljaška za više dece.
I za vrtićku i za predškolsku grupu predviđeni su dečiji koševi, table za prebacivanje lopte i tobogani. Tobogani će biti postavljeni na zatravljeno brdašce koja će biti formirano, a da bi se deci olakšalo penjanje uz strmije delove brda, biće postavljeni kanapi.

Za predškolsku grupu predviđena je i jedna izazovnija kombinovana penjalica. Predviđen je peščanik u čijem se centru nalazi brdo. Omogućen je prelaz do brda uz pomoć mostića od drvenih talpi ili stopa od drvenih oblica. Vrste visokog drveća birane su tako da budu karakteristične i poznate kao breza, ili da imaju zanimljive plodove, poput divljeg kestena. Vrste šiblja i pokivača tla su odabrane tako da su otporne i da ne zahtevaju previše održavanja.Kod parkinga je predviđen drvored , kao i duž ograde na južnoj strani parcele. Duž ograde na severnoj strani predviđeno je žbunje.

Projektom uređenja je planiran multifunkcionalni sportski teren, sa trim stazom, tribinama, stazom za skok u dalj. Planirane su i staze koje povezuju ove sadržaje sa školom, odnosno ulazima/ izlazima.

U okviru multifunkcionalnog sportskog terena su smešteni košarkaški teren, teren za rukomet i dva terena za odbojku, što je postignuto obeležavanjem linija različitim bojama. Na terenu se planira ostavljanje rupa za postavljanje mobilne mreže za odbojku, rupe se zatvaraju poklopcima kada se teren ne koristi za odbojku. Čelični golovi za rukomet se postavljaju bez temeljenja, a koševi se temelje prema specifikaciji prozvođača ili prema detalju.
Oko terena je planirana trim staza sa završnom obradom od tartana, i staza za skok u dalj. Uz teren je planirana izgradnja tribina, sa drvenim sedalnim delom.

Institucije- Aneks specijalnog suda- Tužilaštvo za organizovani kriminal

Unutrašnje dvorište se nalazi na AB ploči podzemnih etaža, predviđene su zidane žardinjere sa zidovima od vodenopropusnog natur betona visine 80cm. Planirano je odvonjavanje žardinjera preko krovnih slivnika sa grejačima.
Od mobilijara, predviđene su kante i klupe-samostojeće i ugradne. Ugradne klupe su od drvenih talpi koje se ankerišu za zidove žardinjera. Korpe za otpatke su tipske sa metalnim uloškom i pepeljarom.
Planiranim dendro materijalom težilo se ka onim vrstama koje zadržavaju svoju formu i oblik bez većih mera nege. Njihovim izborom i planiranom sadnjom naglašen je ulaz u objekat kao i tok kretanja korisnika. Pri izboru sadnog materijala vodilo se računa da zelenilo zadovolji estetsko-sanitarno-higijensku funkciju i da vegetaciji odgovaraju prirodni i stečeni uslovi uže i šire okoline.

Predmet projekta uređenja terena jeste opremanje slobodnog prostora adekvatnom opremom, zatim šara popločavanja platoa, kao i mobilijar- klupa, kante, informativni stub, jarboli, kontejneri, ograda.

Planiran je prostor za različite starosne grupe, pa tako se izdvaja prostor za igru dece od 2-8 godina i 6-12 god. Sprave za njihovu igru moraju imati standard EN 1176 kako bi im pružili bezbenu igru, a i sprave tog standarda su pored ostalog i antivandalske, tako da se produžava i vreme korišćenja. U zadnjem delu kompleksa planirani prostor namenjen je starijim korisnicima. Šljunčana staza oivičena PVC graničnicima vodi do ošljunčanih kružnih polja sa spravama za fitnes na otvorenom. I ove sprave moraju imati standard EN 1176, kako bi se korisnicima pružila maksimalna bezbednost prilikom korišćenja. Zastor na pešačkim površinama je planiran sa behaton pločama, od boja, osnovna je siva, sa primenom boja-žuta, zelena, bela i crvena- u veličini i načinu sloga kako je dato planom popločavanja.

Zelene površine kompleksa iznose 4.013,5 m². Pored slobodnih zelenih površina planirane su i žardinjere u suterenu objekta.

Predmetna lokacija se nalazi u okviru kompleksa Bežanijskog groblja, i obuhvata samo jedan obodni deo groblja na severoistočnoj strani, u obliku pojasa promenljive širine uz Norvešku ulicu.

Pri rešavanju je različito pristupljeno u južnom delu površine u kome već postoji odrasla vegetacija i u severnom delu površine gde je čista situacija bez postojećeg zelenila. U južnom delu predviđeno je dopunjavanje postojećh grupacija zelenila, manjim masivima od visokih, lišćarskih i četinarskih vrsta. U severnom delu predviđeno je stvaranje zaštitnog pojasa duž ograde od jednog reda visokog lišćarskog drveća, jednog reda u kome se smenjuje lišćarsko i četinarsko drveće i od jednoredne neorezivane žive ogade.

Duž gornje i donje ivice škarpe, koja je predviđena projektom planiranja terena, predviđena je sadnja niskih poleglih vrsta šiblja. Na ostatku površine predviđaju se manji masivi od jedne do dve vrste drveća, koji se smenjuju sa otvorenim travnatim površinama. Na čitavoj površini su duž staza predviđene linijski posađene stubaste forme i lišćarskog i četinarskog drveća.

Rezidencija Iraka

Objekti neprofitnog i socijalnog stanovanja, zapadno od ul. Ivana Ribara Novi Beograd

Projekat za izvođenje

Vračarske kapije

Projekat za izvođenje

Zemunska kapija

Predmetni kompleks formiraju dve celine: poslovna (lokali, poslovni apartmani i hoteli) i stambena celina.
Stambeni deo se sastoji iz šest objekata postavljenih po obodu parcele koji formiraju unutrašnje dvorište. Planirana je izgradnja u devet faza, ovim projektom su obuhvaćene faze od 1 do 6. Katastarska parcela 1718/1 KO Palilula ima ukupnu površinu 14.241 m², a ukupna površina pod zelenilom postignuta fazama od 1 do 6 je 1.414,40 m², što predstavlja 9,93%. Neophodni procenat zelenla od 10% koliko je potrebno postići radi ispunjavanja tehničkih uslova JKP“Zelenilo“, će biti postignut u okviru narednih faza 7-9, tako da će u okviru celog kompleksa biti ispunjen uslov od 10% ozelenjenosti.

Sve zelene površine se nalaze nad pločom podzemne garaže, u vidu žardinjera na terasama prizemlja i žardinjera koje su postavljene centralno između objekata. Izbor vrsta je izvršen na osnovu uslova sadnje, kao što su dubina supstrata, ekspozicija, otpornost u gradskim uslovima i dekorativnosti.

Na terasama prizemlja se nalaze dva tipa žardinjera, pliće koje predstavljaju privatnu površinu stanara objekata i dublje koja imaju ulogu ograde i odvajaju površine javne namene od privatnih. Kao što su žardinjere u polusenci okolnih objekata, izbor je sveden na manji broj vrsta kojima odgovaraju ovi uslovi staništa kao što su hosta, vinka, begonija, zdravac i slično, na ,mestima plićih žardinjera, na mestima gde je sloj supstrata veći sađene su vrste poput lovor višnje, kerije, skimije, aukube, koje su zimzelene i veće visine kako bi omogućile privatnost stanarima objekata.

Nepravilnim, krivudavim linijama težilo se modernoj kompoziciji nepravilnih površina, različitih boja i teksture, što je postignuto korišćenjem biljnog materijala u kombinaciji sa rizlom, šljunkom i pojedinačnim komadima kamena. Žardinjere koje su centralno postavljene imaju veću dubinu supstrata što je omogućilo i sadnju stabala iz kategorije niskog i srednjeg lišćarskog drveća, kao što je Catalpa bignonioides ‘Nana’, Fagus sylvatica ‘Dawyck Purple’, Robinia pseudoacacia ‘Umbraculifera’. Pored drveća korišćeno je i listopadno i četinarsko šiblje i ukusne trave i perene. Kompozicija je linijska i prati oblik žardinjera.

Nije predviđeno podizanje travnjaka ni na jednoj površini, jer bi održavanje, a pre svega košenje, bilo izuzetno otežano, s obzirom da se sve površine nalaze u žarinjerama. Umesto travnjaka je planirana sadnja perena i ukrasnih trava kao pokrivača tla.

Zelene površine su označene sa T1-T6 i ukupna površina pod zelenilom iznosi 520.4 m2. Visoka vegetacija je u najvećoj meri projektovana sa aspekta funkcionalnosti kako bi se uz parking prostore, staze i zone kretanja obezbedila potrebna zasena. Odabir vegetacije je u skladu sa ciljem formiranja zelenih površina koje ne zahtevaju suviše intenzivno i skupo održavanje.

Zelene potvršine koje se formiraju nad konstrukcijom objekta T4 i T5 zahtevaju posebnu obradu. Nad AB pločom objekta, zaštićenom hidroizolacijom i zaštitom hidroizolacije, postavlja se sloj šljunka koji je filter slojem geotekstila odvojen od zemljišnog supstrata dubine 40 cm nastalog mešanjem: 3 dela baštenske zemlje, 1 dela peska i jednog dela treseta.

Predviđeno je zasnivanje travnjaka setvom travne smeše na ukupnoj površini 424.4 m² . Zalivanje travnjaka predviđeno je preko planiranih baštenskih hidranata.
Sve površine koje su pod šibljem, po završenoj sadnji potrebno je malčirati, malčem od borove kore, natur boja, krupna frakcija. Na taj način će se sačuvati vlaga u zemljištu, usporiti rast i razvoj korova usporiti stvaranje pokorice.

Prilikom izgradnje TC ’’Ušće’’, ostvareno je cca 1.889,98 m2 zelenih površina u zoni ovog objekta, koje su većim delom nad AB pločom garaže i koje ostaju kao takve i u sledećoj fazi izgradnje na predmetnoj parceli .

Planirano rešenje uređenja – koje je sastavni deo dokumentacije,definiše zelene površine najvećim svojim delom nad AB pločom planirane garaže. Nove ’’tehnologije’’ gradnje zelenih krovova dozvoljavaju da i male debljine supstrata ponesu u sebi mogućnost formiranja kvalitetne, održive i veoma bogate različitim vrstama zelene površine. Koncept uredjenja je posatvljen tako da u zonama kontakta sa saobraćjnim površinama, kako bi se izbegli zidovi , supstrat kreće od 10tak cm, da bi imao osnovnu visinu od 35 cm, što je za poluintenzivni krov – adekvatno rešenje – za mešavinu semena jednogodišnjih I višegodišnjih livadskih i cvetnih vrsta, ukrasnih trava, perena, seduma, lukovica- uz planirani sistem za zalivanje.

U sklopu turističkog naselja luštica bay, part of up4, u zahvatu dsl ”sektor 36”, tivat crna gora
Predmet projekta je uređenje partera – formiranje i zasnivanje zelenih površina, u okviru dijela novoplaniranog turističkog naselja Luštica Bay, koje se nalazi na poluostrvu Luštica, Tivat, Crna Gora .

Projektovano rješenje zelenila je u skladu sa opštom atmosferom koju čine arhitektonski objekti, te je formiran ambijent u duhu tradicionalne arhitekture područja na kome se nalazi naselje. Objektu se prilazi preko gornje saobraćajnice. Direktna kolska veza sa obalom ne postoji. Komunikacija je moguća kroz objekat i javnim stepenicama koje se nalaze sa bočnih strana.
Izbor biljaka je uslovljen prije svega mikroklimatskim uslovima. Odabirom vrsta su zadovoljena i osnovna estetska pravila. Biljke su raspoređene po spratnosti (u zadnjem planu više žbunje, isped njega više perene, a u prednjem planu pokrivači tla), usklađene su boje cvijeta, vrijeme cvjetanja i plodonošenja.

Hotel “Falkensteiner”, na Novom Beoradu, blok 11a-Glavni projekat uređenja terena sa ozelenjavanjem.

Predviđena je izgradnja hotelsko-poslovnog kompleksa, delo arhitekte Borisa Podreka. Granica parcele je jednaka podzemnoj građevinskoj liniji, odnosno čitava predviđena zelena površina se nalazi nad AB pločom objekta.
Idejno kompoziciono rešenje predviđa ortogonalna polja različitih boja, te su odabrane perene zelenih, crvenih i panaširanih listova, kao i perene sa crvenim i perene sa žutim cvetovima, s obzirom da je fasada u toplim bojama.

Luštice e5
Predmet projekta je uređenje partera – formiranje i zasnivanje zelenih površina, u okviru dijela novoplaniranog turističkog naselja Luštica Bay, koje se nalazi na poluostrvu Luštica, Opština Tivat u Crnoj Gori.

Na udaljenosti od približno 34m, visinska razlika je skoro 21m što ukazuje na izuzetan pad – nagib. Objekat ima ukupno 3 etaže. Međutim, teren je, zbog velike strmine, podijeljen na 7-8 kaskadnih terasa. Prizemlje objekta se nalazi na srednjoj koti, pa mu se sa obe strane pristupa stepenicama okruženim terasama sa zelenilom. Ovom projektnom dokumentacijom data su rješenja za ozelenjavanje slobodnih površina ovih terasa formiranih izgradnjom potpornih zidova.

Prostorom dominiraju kaskade sa stablima maslina – prepoznatljiva mediteranska slika. Biljke su raspoređene po spratnosti (u zadnjem planu više žbunje, isped njega više perene, a u prednjem planu pokrivači tla), usklađene su boje cvijeta, vrijeme cvjetanja i plodonošenja. Tu su lavanda, oleander, tamaris, kamelija, budleja, hajdučka trava, kantarion, berberis, hortenzija, veronika, vinka… čak i jedan limun. Sivkasti listovi mediteranskih biljnih vrsta su dobra podloga za ljubičaste, roze i žute cvjetove ili crvene listove dekorativnog žbunja. Na ovaj način su formirani ambijenti skadnih boja i oblika, uravnotežene osunčanosti i zasjenjenosti.

Projekat ozelenjavanja duž saobraćajnice – 1

Projekat ozelenjavanja duž saobraćajnice – 2

Fabrika čarapa “Falke”, Leskovac

Kompoziciono rešenje, po zahtevu investitora, predviđa zelenilo u obodnim delovima i ostavlja veliki travnjak. Vrste su odabrane u skladu sa uslovima sredine (u blizini se nalazi reka, pa je zemljište nešto vlažnije), kao i vodeći računa o jesenjem koloritu I zimskom aspektu. Svuda duž ograde, gde nije predviđeno drugo zelenilo, predviđene su puzavice. Duž parking na severnoj strani predviđen je drvored.

Kod ulaza i pored objekta predviđena je sadnja dekorativnog šiblja i nižeg drveća. Poseban akcenat je stavljen na dva perenjaka, koji svojim oblikom treba da asociraju na klupko prediva. Kolorit čitave kompozicije je obeležen biljnim vrstama sa plavičasto-sivom bojom listova/četina, i sa pojedinim vrstama sa crvenom bojom listova.

Kontrola letenja Batajnica

Kontrola leta Surčin

Imali smo priliku da radimo na prvom projektu koji je rađen po LEED sertifikaciji u Srbiji-IT parku Inđija.
Nakon toga se pojavilo više projekata gde su investitori prepoznali značaj LEED-a kao način ostvarivanja energetski efikasnog dizajna.

IT park, odnosno naučno-tehnološki park je poslovna zona posvećena naučnom istraživanju na poslovnoj osnovi. Uobičajeno je da se poslovanje i organizacije u tehnološkim parkovima fokusiraju na unapređivanje proizvoda i inovacije, za razliku od industrijskuh parkova koji su orijentisani na proizvodnju, odnosno biznis parkova koji su usredsređeni na administraciju.
Idejno rešenje čitavog kompleksa je inspirisano Vojvođanskim pejzažom. Pravilni oblici oranica se povlače na fasadama objekata, u šari popločavanja, izgledu fontana i u oblikovanju zelenila.

Na zahtev investitora čitav kompleks treba da zadovolji standarde međunarodnog sistema za sertifikaciju energetski efikasnih i ekoloških objekata: Leadership in Energy and Enviromental Design (LEED-a).

Sledeći LEED standardi se odnose na pejzađnu arhitekturu:

• Upotreba regionalnih materijala,
• Povećanje upotrebe recikliranih materijala,
• Smanjivanje efekata toplotnih ostrva,
• Podrška alternativnim načinima transporta,
• Smanjenje izloženosti dunavskom dimu,
• Nekorišćenje pijaće vode za zalivanje

Radi što efikasnijeg iskorišćavanja vode, izbor biljaka se takodje ograničava samo na autohtone ili prilagođene vrste, koje zahtevaju minimalno zalivanje.

BLOK 41

Sistem gradskog zelenila, zauzima značajno mesto u savremenoj urbanističkoj koncepciji. Ono objedinjuje različite funkcionalne zone u jedinstvenu kompozicionu celinu. Dimenzionisanje njihovih elemenata ima za cilj stvaranje kompleksnog bioklimatskog , funkcionalnog i estetskog efekta.
Složenost gradskog sadržaja i njihove različite funkcije nalažu da se u planiranju novih i rekonstrukciji postojećih elemenata obezbede zdraviji i udobniji uslovi stanovanja, rada, kulturno–društvenih delatnosti, odmora i rekreacije…

Glavni projekat uređenja terena i ozelenjavanja blok 41 na Novom Beogradu- imao je višestruke zadatke.

Opšta društvena pojava u procesu urbanizacije i razvoja grada u poslednjih desetak godina, sve više “iseljava” zelene površine sa tla i seli ih na AB ploče garaža, podzemnih objekata, koje su u najvećem broju slučajeva veliki koliko i sama građevinska parcela. Zelenilo je sve više smešteno u glamurozne žardinjere koje imitiraju slobodne zelene površine. Ozelenjavaju se krovovi, neprohodne terase, fasade, a sve iz potrebe i obaveze da se zadrži, održi, i unapredi sistem zelenila grada.

Specifičnost ovog projekta se ogleda u tome što je, pored zelenih površina koje su istisnute sa tla. Investitor zahtevao da planirani kompleks zadovolji standarde međunarodnog sistema za sertifikaciju energetski efikasnih i ekoloških objekata: Leadership in Energy and Enviromental Design (LEEDD-a).

Pored različitih smernica za ostvarivanje kredita-poena, radi sticanja sertifikata najzahtevniji je bio iznalaženje kompozicionog rešenja zelenila, a da se ne koristi pijaća voda za zalivanje.
S obzirom da za Srbiju ne postoji klasifikacija biljaka prema potrošnji vode, korišćena je američka lista –WUCOLS (Water Use Classification Of Landscape Species) urađena za Kaliforniju. WUCOLS lista tretira biljke koje teže uspevaju u našim klimatskim uslovima, pa je i njihov izbor sužen.
Sledeći korak koji je pomogao pri izboru vrsta jeste da budu autohtone ili prilagođene – da je potvrđeno kroz stručnu literaturu od konkretnog autora.

Sve to skupa je uslovilo da rešenje zelenila bude bez imalo travnjaka, iako se u neposrednoj blizini nalaze javne površine na kojima su prisutni travnjaci.

Kada ponestane prostora u dve dimenzije, u šiirini i dužini, pribegavamo trećoj dimenziji-visini tj., vertikali. Kao što zelenilo sve više migrira na fasade objekata u užim gradskim jezgrima boreći se od iščeznuća, tako, nažalost i mesta za dečiju igru bivaju potisnuta i primorana da pribegnu i vertikali. Izmeštanjem elemenata za igru u vertikalu, štedi se zauzetost površine, nudi pristojan sadržaj i na malim površinama, a ujedno ograđuje prostor, maskiraju postojeći ružni i zapušteni elementi i postiže vizuelna barijera.
U ovom prostoru iskorišćena je fasada škole i front ograde u nastavku, da se osmisli igra dece, uokviri prostor, umanji loš estetski efekat ograde i objekta iza nje.

Tako su nastale: VERTIKALNE IGRARIJE.

Elementi za igru su osmišljeni tako da se postavljaju direktno na fasadu tj., ogradu, sa primerenom lakom i tankom podkonstrukcijom.
Podkonstrukcija se izvija i iznad ravni za igru, prelazeći u “šinski sistem” na kojem su pomoćni elementi za igru-pribor i reflektori koji osvetljavaju prostor za igru tj. table.
Pad terena se iskorišćava za tobogane. Prvo se malom uzbrdicom penje do početka tobogana, čime se dobija potrebna visina radi ostvarivanja ugodnog pada, teren na zanimljivi način razigrava, a deca podstiču na kretanje.

Pruženo rešenje daje mogućnost za okupljanje i igru različite starosne dobi kod dece, tako i odraslih. Jedan skver koji je u isto vreme ušuškan i povučen sa ulice, a opet topao, živ i privlačan sa svojim sadržajem i bojama.
Ekonomičnost i rentabilnost ovako uređenog prostora ogleda se u prividu –mala površina-velike mogućnosti. Postala je kao sto za 4 osobe, koji kada se razvuče može da primi i njih 16 u isto vreme.

Sa VERTIKALNIM IGRARIJAMA na malo prostora multipliciran je sadržaj i osmišljen prostor za susrete od najmlađih do starijih tinejdžera, a tople i svetle boje privlače starije da sednu, predahnu i uživaju u gledanju druženja mladih, možda dobace neku pomoć oko anagrama ili došapnu slovo za vešala.

Skver Mire Trailović je trenutno živo i haotično mesto, koje se nalazi između Bajlonijeve pijace i pozorišta Bitef teatar. Fokus na povezivanje objekta i trga se ne zaustavlja samo na oblikovanju i materijalizaciji. Trg se orijentiše u odnosu na osu objekta Bitef teatra čime se trg dodatno povezuje sa objektom, ali se time takođe pravi kičma trga, jedna jasna linija sadržaja unutar njega, koji ima nepravilan i razuđen oblik. Dalje, analizom elemenata gradske strukture i njihovim simboličnim značenjem došlo se do sledećeg koncepta:

SCENA JE ŽIVOT.. Uvodimo scenu u svakodnevni život.

Trg se pretvara u pozorište sa scenom i razotkriva i neke od ljudi koji se inače nalaze iza kulisa. Skulpturama se prikazuju glumci pre izlaska na scenu i na sceni, kao i ljudi iza zavese, reditelj, majstor svetla, efekata, sufler. Na ulasku u trg, skulptura razvodnika dočekuje posetioce.
Trg pruža mogućnost za scenu i kulturna dešavanja. Ali kada nema dešavanja i dalje prikazuje pozorisnu scenu i razotkriva ljude iza kulisa.

Trg svojom postavkom treba da probudi radoznalost kod ljudi za pozorište da ih inspiriše ili podstakne da prvi put odu ili da se vrate redovnijem posećivanju.

Opisana scena-trg pruža posetiocu, prolazniku da svojom maštom i kreativnošću, dodeli imena, karaktere, likove, priču i radnju figurama na trgu. Tako može da pokrene razmenu mišljenja, zajedničko kreiranje radnje, pa tako i podrži druženje i živu komunikaciju.
Slučajan susret starih poznanika na trgu, daje teme za razgovore, komentare, kritike, pohvale, što budi želju za druženjem, povratak ljudima, a potiskuje otuđenost.